TEKNOLOJİ ÇAĞINDA OLMAZSA OLMAZ: GÜVENLİ İNTERNET

Bu yazımda teknolojinin gelişmesi ve pandeminin etkileri ile hayatımızın daha da büyük bir kısmını kaplayan, tüm işlerimizi oturduğumuz yerden halledebilmemizi sağlayan ‘internet’ten bahsedeceğim. Çoğumuz internete girmeden bir gün bile geçirmesek de internet bizim bilmediğimiz birçok kullanım alanına sahip. İnternet ile bugün alışveriş, eğitim, bankacılık gibi birçok alanda kolaylıkla işlemlerimizi gerçekleştirebiliyoruz. Bize sağladığı bunca faydanın yanı sıra her muhteşem buluş gibi kötü amaçlar için kullanıldığında felaketlere yol açabiliyor.

İnternetin görmediğimiz ve görmek istemeyeceğimiz karanlık bir tarafı da var: suçlar, dolandırıcılar, istismarcılar, siber zorbalar ve daha bahsetmek istemediğim birçok kötü niyetli kişi ve araçlar… Dünyanın her tarafından internet kullanmaya başlayan insan sayısı gün geçtikçe artmaya devam ederken kuruluşlar ve hükümetler interneti kullanan çocuk ve gençlerin güvenliği ile ilgili endişelerini dile getirdiler. Sivil toplum kuruluşları ve dernekler de güvenli internet kullanımını ele almakta ve bu konuda farkındalık yaratıp çocukların, gençlerin ve tüm insanların teknolojiden yararlanırken herhangi bir zarara uğramamalarını önemsemektedirler. Yakın zamanda sona eren kadınlara ve kız çocuklarına yönelik siber şiddet, kadınların ve kız çocuklarının güvenli ve özgürce internet kullanımı için bir farkındalık yaratmak amacıyla Birleşmiş Milletler Kadın Birimi tarafından yürütülen aktivizm günlerinde de güvenli internetin önemi vurgulanmıştır.

Bilinçli İnternet Kullanımı Nedir?

İnternetin çok güvenilir bir mecra olmadığını, gelişen teknoloji ile kötü niyetli insanların internet aracılığıyla birçok kişiye ulaştığını anlamış olduk. Peki karşı karşıya olduğumuz; phishing (oltalama) saldırısı, kötü amaçlı yazılımlar, kimlik hırsızlığı, siber zorbalık, siber taciz gibi risklerden nasıl korunabiliriz?

İnterneti etik kurallara uygun biçimde kullanmak ve internetin gerçek hayattan bağımsız, sonsuz bir özgürlük alanı sunmadığını bilerek davranmamız bilinçli bir internet kullanıcısı olarak işin bize düşen kısmı. Bahsettiğimiz karşı taraftan gelebilecek zararlardan ise şunları yaparak korunabiliriz:

• Güvenlik duvarı(firewall) ve antivirüs kullanmak, lisanlı yazılım kullanmak.
• Kullanmakta olduğumuz işletim sistemi ve programları güncel tutmak.
• İnternet üzerinden alışveriş yapıyorsak sanal kredi kardı kullanmak.
• Tanımadığımız linklere asla tıklamamak ve e-mailleri açmamak.
• Sosyal paylaşım sitelerinde hayatımızla ilgili her detayı paylaşmamak, kişisel gizlilik, paylaşım sınırlarımıza ve sosyal ağ güvenliğine dikkat etmek.
• Tahmin edilmesi zor şifreler kullanmak ve belirli aralıklarla şifrelerimizi yenilemek.
• Alışveriş merkezi, restoran gibi herkese açık kablosuz ağlara bağlanmamak ve ev ve ofislerimizde bulunan kablosuz ağımızın şifresini paylaşmamak.

Siber Zorbalık Nedir ve Çocuklarımızı Nasıl Korumalıyız?

Siber zorbalık, web siteleri, e-posta, sosyal ağlar ve anlık mesajlaşma aracılığıyla bir bireyi veya grubu tehdit, taciz, utanç verici ve kaba davranışlara veya düşmanca yoruma maruz bırakmak, kişinin izinsiz fotoğraflarını paylaşmak yani zorbalığın sanal halidir.  Dijital oyunlarda yer alan şiddet veya sosyal ağlarda karşılaşılan siber zorbalığın çocukların fiziksel ve psikolojik açıdan yıpranmasına yol açabilmekte ve gelişimlerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Siber zorbalıktan çocuklarınızı korumak için iletişim araçlarını ve interneti bilinçli kullanmalı, kişisel bilgilerin paylaşılmaması gerektiğini, tanımadığınız kişilerden gelen mesaj veya e-postalara yanıt verilmemesi gerektiğini – çocuklara öğretmelisiniz. Çevrimiçi saldırganları engellemenin etkili yöntemlerinden birkaçı da durumu biriyle paylaşmak, çocuğun bu olaylardan bir yetişkine bahsetmesidir.

Diğer bir yapılması gereken de eğer çocuğunuz siber zorbalığa uğrar ise elinizdeki verileri saklamak, ekran görüntüsü almak ve mesajları kaydetmek;

Yöntemlerden bir başkası ise siber zorbanın sosyal ağlardan engellenmesi ve yanıt vermemektir.

Ebeveynler olarak çocukların internette ne yaptıklarını ve hangi oyunu oynadıklarını takip etmekte de fayda vardır. Çocuğunuzun hareketlerinde değişikliklere dikkat etmek siber zorbalığın çocuklarda içe kapanıklık, yeme düzeninde değişiklikler, uyku düzeninde değişiklik veya bozulmalar, sevilen aktivitelere ilgisini kaybetmesi gibi etkileri olabileceğini göz önünde bulundurmakta çocuğunuzun siber zorbalığa uğrayıp uğramadığını fark edebilmeniz açısından önemlidir.

Çocuğunuzun internette yayınladığı verilerini kontrol altında tutmak ve parolalarının güvenli olduğundan emin olmak ve bu konuda çocuklarınızı bilinçlendirmek de siber zorbalıktan korunma konusunda önemli hususlardır.

KAYNAKÇA

Neden Bilinçli ve Güvenli İnternet? https://www.guvenliweb.org.tr/blog-detay/neden-bilincli-ve-guvenli-internet

Siber Zorbalık https://www.guvenliweb.org.tr/dokuman-detay/siber-zorbalik

Siber Zorbalığı Önlemenin Yolları ://www.kaspersky.com.tr/resource-center/preemptive-safety/top-10-ways-to-stop-cyberbullying

Yazan:

İrem Uzun

Sosyal İklim Derneği Gönüllüsü