Depremi Konuşmak

Biz yetişkinler depremin ne olduğunu, nelere yol açabileceğini, depreme karşı nasıl önlem alınabileceğini biliyoruz. Fakat çocuklar henüz bunu deneyimlemedikleri ve bilişsel anlamda bir yetişkin kadar gelişmedikleri için depreme çok yabancılar. Özellikle küçük yaştaki çocuklar dil gelişimiyle birlikte merak ettiklerini sormaya başlar. Onlara basit ve doğru bir şekilde cevap verebilmek bazen sandığımızdan daha zor olabilir. Bu yazımda toparladığım bazı bilgilerin özellikle ebeveyn ve çocuğa bakım verenler için rehber olmasını diliyorum.

Öncelikle çocuğunuz ile konuşmak için rahat bir ortam oluşturabilirsiniz. Çocuğunuzun yaşına ve gelişim düzeyine uygun bir dille çocuğunuzun sorduğu sorulara doğru cevaplar vermeye çalışabilirsiniz. Çocuğunuza yanlış bir bilgi vermek onun size olan güvenini azaltabilir. Bu yüzden vereceğiniz bilgilerin doğru olup olmadığını kontrol etmeniz önemlidir.

Örneğin, deprem neden oldu? sorusuna “Allah bize kızdığı için dünyayı salladı.” değil de “Yaşadığımız dünyanın varlığını sürdürmesi için bazen deprem olması gerekir.” gibi bir cevap verebilirsiniz. Deprem bir daha olacak mı? sorusuna “Sen düşünme şimdi bunları, kafanı dağıtmaya çalış.” değil de “Büyük ve küçük birçok deprem meydana geliyor, böylece Dünya biriken enerjisini atıyor. Yani bir daha deprem olabilir.” gibi bir cevap verebilirsiniz. Deprem bizi öldürür mü? sorusuna “Merak etme, hiçbir şey olmaz. Hem ben varım seni korurum.” değil de “Gerekli önlemleri almazsak canımız tehlikede olabilir. Bu önlemler nelermiş birlikte öğrenelim mi?” diyebilirsiniz.

Çocuğunuza bilgi vermek kadar onun duygularını ve davranışlarını anlamak ve onlar hakkında konuşmak da son derece önemlidir. Çocuğunuz yaşananlardan sonra neler hissettiğinin ve düşündüğünün farkında olmayabilir. Bu konuda da onu destekleyebilirsiniz. “Evimizdeki eşyalar sallandığında ben çok korkmuştum. Sen de korkmuş muydun?” veya “Üzgün görünüyorsun, hala depremde olanları mı düşünüyorsun?” gibi cümlelerle konuşma başlatmayı deneyebilirsiniz.

Çocuğunuzla bir etkinlik veya oyun içerisinde de deprem hakkında konuşabilirsiniz. Bunun için elinizde olan malzemelerle bir materyal oluşturabilirsiniz. Örneğin, bir tepsinin içine oyun hamurları, kum, karton gibi malzemeler ile yerleşim yeri hazırlayabilirsiniz. Tepsinin altına farklı hızlarda vurarak öncü ve artçı depremlerden bahsedebilirsiniz. Evleri simgeleyen malzemelerin bazılarını sağlam bir şekilde yerleştirirken bazılarını ise hemen düşecekmiş gibi yerleştirebilir ve çocuğunuzla o evlerin neden hemen yıkıldığını tartışabilirsiniz.

Bazen çocuğunuz sizle konuşmak istemeyebilir, bu durumda onu zorlamak yerine onunla farklı yollarla bağ kurabilirsiniz: oyun oynamak, resim yapmak ve sarılmak gibi. Çocuğunuz ile vakit geçirmek onu daha güvende hissettirebilir fakat vakit geçirirken çocuğunuzu korkutucu görsellerden ve olumsuz konuşmalardan da uzak tuttuğunuzdan emin olmalısınız. Varsa çevrenizdeki kişileri çocuğunuzun yanında ürkütücü haberler hakkında konuşmamak için uyarabilirsiniz.

Önce siz deprem hakkında bilinçli olursanız çocuğunuzla sağlıklı bir şekilde konuşmanız da kolaylaşacaktır. Yazımın sonuna gelirken sizlere faydası olması için bir el kitabı da önermek istiyorum. Güvende kalın!
Temel Afet Bilinci El Kitabı

Yazan:

Gülçin Abacı
Psikolojik Danışman
Sosyal İklim Derneği Gönüllüsü